Papağanlarda yaygın olarak karşılaştığımız davranış problemlerinden birisi aşırı ses çıkarma, ötme ve feryat atma problemidir. Bilhassa bazı papağan türlerinde bu daha yaygın olarak karşımıza çıkmaktadır. Ülkemizde sık beslenen cennet papağanı, sultan papağanı, muhabbet kuşu, jako papağanı benzer biçimde türlerde de bu problem görülebilmektedir. Papağanlarda görülen bu davranış probleminin çeşitli sebepleri olabilmektedir. Hem de bu rahatsız edici davranışı denetim etmeye ve durdurmaya destek olmak için bazı önerilerimiz ve teknikler de vardır.
Papağanlarda Aşırı Ses ve Ötme Sebepleri
Kuşlar ve papağanlar genel olarak gürültülü hayvanlardır. Sürüler ile ve birbirleri içinde yazışma kurabilmek ve seslerini iletebilmek için yüksek sesli olmaları gerekmektedir. Papağanlarda ve kuşlarda görülen yüksek seslerin ve aşırı ötmenin bazıları doğaldır ve bu durum kuşların organik davranışlarından doğar.
- Bazı papağanlar türleri organik ortamlarında gün doğumunu ve batımı öterek, şarkı söyleyerek kutlar. Bu davranış bazı evcil kuşlara da geçmiştir.
- Türlere gore değişmekle birlikte papağan türlerinin bir çok günün 15-20 dakikasını ses çıkararak ve öterek geçirir. Organik ortamda oldukca kolaylıkla gördüğümüz bu davranış evcil papağanlarda da karşımıza çıkabilmektedir.
- Yabani kuşlar, gruptaki öteki kuşları bölgedeki bir yırtıcı benzer biçimde yaklaşan çekince mevzusunda uyarmak için yüksek sesler çıkarırlar. Evcil kuşlarda korktuğunda benzer bir davranış sergileyecektir.
- Bilhassa sürü halinde yaşayan papağanlarda sürüyü yitirmiş olan papağanlar yüksek ses ile sürüyü arar ve bulduğunda ya da yanıt ulaştığında o yöne doğru hareket eder. Bu aslen sürünün öteki kuşlarına “Orada Mısınız?” şeklinde sorulan bir sorudur.
Genel olarak papağanların yazışma oluşturmak için bu tür sesler çıkarmaları ve bu şekilleri kullanmaları normaldir. Bununla beraber, bir papağanın uzun süre aynı şekilde ötmesi, sesler çıkarması ve feryat atması düzgüsel değildir. Bu kuşta bir huzursuzluk bulunduğunun mühim göstergelerinden birisidir.
Papağanım Devamlı Ötüyor!
Papağanlarda meydana gelen aşırı ötme problemi çoğu zaman mutsuzluktan doğar. Doğrusu bu problemin altında çoğu zaman kuşu strese sokan bir niçin vardır. Papağanlarda aşırı ötme sorununa niçin olabilen başlıca stres sebepleri ve faktörler aşağıdaki şekilde sıralanabilir.
- Kuşun aç ve susuz kalması ve buna niçin olabilecek öteki faktörler. Kuşun yemlik ve suluğunun boş olması ya da kalitesiz yemlerin verilmesi.
- Fena beslenmeden kaynaklı olan beslenme sorunları da dahil olmak suretiyle kuşun sağlığını etkileyebilen hastalıklar ve sıhhat sorunları.
- Aileye yeni bir üyenin iştirak etmesi yada aileden birisinin ayrılması, yeni bir kuş yada evcil hayvan sahiplenilmesi benzer biçimde durumlar.
- Aile üyelerinin uzun süre kuştan uzak kalması, tatile çıkmaları, kuşu uzun süre yalnız bırakmaları.
- Yeni bir eve taşınmak ve kuşun ortamının değişmesi.
- Papağanının kafesinde yada yaşamış olduğu ortamda kafi oyuncak bulunmaması, can sıkıntısı benzer biçimde durumlar.
- Kuşun korkmasına sebep olan aşırı ışık, aşırı karanlık ortam, yüksek sesler vb. öteki durumlar.
- Kafesin konumunun negatif bir yerde bulunması; kuşun devamlı olarak rüzgar akımı, gürültü, rutubet benzer biçimde faktörlere maruz kalması.
Papağanlarda Aşırı Ses Sorunu İçin Çözüm Önerileri
Öncelikli olarak papağanlarda bazı seslerin ve ötmenin organik bir davranış bulunduğunu ihmal etmeyin. Bu yüzden ana hedefimiz tüm sesleri ve ötmeleri ortadan kaldırmak değil, bu tarz şeyleri kabul edilebilir seviyelere indirmektir. Bu sürecin başarı göstermiş bir halde tamamlanması ise nazik bir davranış sergilemekten ve sabırlı olmaktan geçmektedir.
Ek olarak papağanınızın feryat atmasını durdurmanın birçok yolu vardır, bu yüzden bunu iyi mi yapmayacağınıza adım atmak daha kolaydır. Papağanınızı azarlamak, vurmak, ceza vermek yada bağırmak işe yaramayacak ve bir tek işleri daha da kötüleştirecektir. Bunu asla unutmamak gerekir.
Bu probleminin çözülmesindeki ilk aşama probleminin detaylarının belirlenmesidir. Bunun için bir süre papağanınızı seyretmek ve notlar almak yararlı olacaktır. Papağanınız hangi dönemlerde yada saatlerde daha çok ses çıkarıyor, ses çıkarırken başka bir davranış sergiliyor mu, averaj olarak bu süreç ne kadar devam ediyor, hep aynı sesleri mi çıkarıyor yoksa bu değişiyor mu benzer biçimde mevzuları bilmek ve gerektiğinde davranış uzmanı baytar doktor ile bu tarz şeyleri paylaşmak mantıklı olacaktır.
Papağan bir yaramazlık yaptığında, bu istenmeyen davranışın daha da ilerlemesini istemezsiniz. Bu sebeple bu davranış problemini daha da kötüleştirebilir. Papağanın bakış açısından baktığımızda; feryat atarken dikkat çekiyor olmak bir ödül olabilir. Bazı papağanlar dramayı sevdikleri ve bağırmayı bir oyun haline getirdikleri için aslen geri bağırmanızdan hoşlanabilir. Bağırmak, kuşa ya da kafese vurmak, kuşu yalnız bırakmak, su sıkmak ya da yiyecek vermemek kuş üstündeki stresi artıracak ve ya çığlıkları daha da kötüleştirecektir. Hem de papağanlarda sık gördüğümüz tüy yolma benzer biçimde öteki sorunlara da sebebiyet verebilecektir.
Papağanlardaki bu negatif davranışını iyileştirmenin en iyi yolu; kuşa doğru davrandığında (mesela; bir tünekte sükunet içinde durduğunda) bir ödül vermek yada onunla ilgilenmektir. Bu hususi bir oyuncak, yiyecek ikramı ve sözlü övgü olabilir.
Bir kuş belirli bir durumda fena bir davranış sergiliyorsa, onun yerine ne yapmasını istediğinizi belirlemek probleminin çözümü açısından önemlidir. Arkasından kuşa, istenen davranışı istenmeyen davranışın yerine koymasını öğretebilirsiniz. Mesela; kuşa bağırmak yerine konuşmayı öğretin. Arkasından istenen konuşma davranışını sergilediğinde ise papağanınızı ödüllendirin. Bu biçim davranış eğitimlerinde tutarlılık kesinlikle gereklidir. İyi ve istenen davranışı ödüllendirin ve hiçbir şekilde fena davranışı ödüllendirmeyin.
Bazı kuş uzmanları, kuş aşırı bağırmaya ve ses çıkarmaya devam ederse, kuşa ters bir bakış atmayı, kafesi örtmeyi yada odayı terk etmeyi, papağan kabul edilebilir bir davranış sergilediğinde ise bu tarz şeyleri yeniden düzeltmeyi önermektedir. Öteki bazı uzmanlar ise, bilhassa korkudan feryat atan kuşlarda bunun problemi daha da kötüleştirebileceğini öne sürüyor. Bu yüzden kuşun niçin feryat attığını bilmek önemlidir. Bu yüzden eylemlerinizi koşullara gore ayarlayabilirsiniz.
Papağan yalnızlıktan dolayı feryat atıyorsa ve aşırı ses çıkarıyorsa başka çözümler düşünmeniz gerekebilir. Sahipleri ona yeterince ilgi gösteremediği için kuşun yalnız hissediyorsa, arkadaşlık için başka bir kuş almak yararlı olabilir. Yeni kuş kesinlikle bir eş olmak zorunda değildir ve hatta ayrı bir kafeste bile tutulabilir. Fakat bunu iyi düşünmek gerekir. Eğer bir kuş için vaktiniz yoksa, ikinci bir kuş için zamanınız olacak mı? Kuşlar için adil mi? Yaşam tarzınız değişene ve evcil hayvan sahibi olmaya daha uygun hale gelene kadar kuşunuz için yeni bir yuva bulmayı da ciddi olarak düşünebilirsiniz.
Papağanlarda Feryat Atmayı Önleme
Kısa günlük eğitim seansları ideal olarak papağanın eve getirilmiş olduğu ilk günden itibaren başlamalıdır. Papağanlar yüz ifadelerine ve sözlü övgülere tepki verir. Bu tür pozitif yönde pekiştirme, kuş tarafınca uygun bir tepki verildiğinde kullanılmalı ve yanlış tepkiler için herhangi bir tepki verilmemelidir. Eğitimde herhangi bir saldırganlık yada ceza söz mevzusu değildir. Günlük dersler, kuş komutlara isteyerek cevap verene kadar devam etmelidir. Komutlar yerine getirildikten sonrasında eğitime son verin sadece kuşun günlük bakımı esnasında komutları kullanmaya devam edin ve bu tarz şeyleri sık sık tekrarlayın.
Ihmal etmeyin, papağanlar sesleri uyarı olarak ve sürüden ayrıldıklarında sürünün geri kalanını bulmanın bir yolu olarak kullanırlar. Feryat atmanın başlaması, çoğu zaman papağan sizi aradığında cevaplayarak ve kuşa ne vakit ayrıldığınızı ve döndüğünüzü bildirerek önlenebilir.
Papağanların feryat atma davranışları çoğu zaman çözülebilir yada en aza indirilebilir. Bu birazcık vakit alabilir. Bu süreçte deneyimli bir kuş davranış uzmanından ve baytar hekimden yardım alabilirsiniz. Hem de vatanımızda en oldukca beslenen papağan türü olan muhabbet kuşları ile ilgili olarak “Muhabbet Kuşlarında Aşırı Ötme Sorunu” konumuzda sizlere muhabbet kuşlarına hususi bilgiler vermiştik.