Kedilerde sarılığın sebebi başka hastalıklardır. Tek başına bir hastalık olarak bilinse de sarılık aslen bazı hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkar. Bu yüzden sarılığın ortaya çıkması derinde yatan başka hastalıkların göstergesi olarak kabul edilmelidir. Sarılık olarak adlandırılan durum ise bilirubin pigmentidir. Hemoglobin parçalanması sonucu oluşan bu pigment turuncu ve sarı renklerinde görülür. Bilirubin pigmentinin yüksek dozda görülmesi sarılık olarak adlandırılır. Üç ana kategoriye ayrılan kedilerde sarılık vakaları şu şekildedir:
Hemolitik olarak da adlandırılan bu biçim karaciğer öncesi sarılık şeklinde bilinir. Bu durumun temel sebebi oldukca oranda alyuvarın yıkıma uğraması olarak görülür. Kan içinde bulunan bilirubin seviyesi düzgüsel zamanlara bakılırsa daha üst bir seviyeye çıkmış olur. Sarılığın bu formu içinde kan hücrelerinin sıradışı bir halde yıkıma uğraması pek oldukca nedene bağlıdır. Karaciğer öncesi sarılığa yol açan kan hücrelerinin anormal bir halde yıkıma uğrama sebepleri şu şekildedir:
- Toksik bitkilere temas etme
- Bazı ilaç türlerine maruz kalma
- Çeşitli parazitler
- Kan nakli işleminin tepki vermesi
- Kedide immün yetmezlik virüsünün ortaya çıkması
- Kedi lösemisi
- Çeşitli otoimmün hastalıklar
- Hepatik
Bir çeşit sarılık türü olan karaciğer sarılığının görülme sebebi karaciğer çevresinde bir zarar ya da hastalığın oluşmasıdır. Kedilerde en oldukca karaciğer yetmezliği şeklinde ortaya çıkan bu formdaki sarılık son aşama yaygındır. Hepatik libidoz olarak da adlandırılan bu sendrom için karaciğerin yağlanması sonucu meydana geldiği söylenebilir. Sık rastlanan bu vakada aşırı kiloluluk problemi olan kedilerin birkaç gün yiyecek yememesi halinde vücutlarında bulunan yağlar bir tür yıkım oluşturur. Ek olarak kolanjit, amiloidoz, kalisivirüs ve bazı enfeksiyonlar da buna sebeptir.
Karaciğer sonrası sarılığı belirten bu biçim safra kesesinde meydana gelen hastalıkları belirtmek için kullanılır. Safra kesesinde biriken safranın bir süre sonrasında safra kanalı yolu ile ince bağırsağa iletimi gerçekleşir. Bu süreçte safra kesesinde taş olması, safranın olağandışı bir halde kalınlaşması, safra yolunun irin kapması ya da daralması problem yaratır. Bu problem safra akışının tıkanması şeklinde gerçekleşir. Böylece karaciğer sonrası sarılık denen posthepatik formu meydana gelmiş olur.
Kedilerde Sarılık Hangi Hastalıklar Sonucu Oluşur?
Kedilerdeki sarılığı oluşturan hastalıklar geniş bir yelpazeye haizdir. Bu yüzden sarılık durumunun ortaya çıkması pek oldukca hastalıktan kuşku edilmesine niçin olur. Sarılık baş gösterdikten sonrasında hangi hastalıktan dolayı ortaya çıktığını öğrenmek adına ne olursa olsun uzman bir veterinere görünmek gerekir. Veteriner hekim sarılığın bağlı olduğu hastalığı ya da durumu ortaya çıkardıktan sonrasında buna bakılırsa bir yol izleyecektir. Kedilerde sarılığı oluşturan çeşitli hastalık ve durumlar şu şekilde listelenir:
- Karaciğer hastalığı
- Safra kanalı tıkanıklık oluşması
- Kandaki parazitler
- Kalp kurdu
- Karaciğerde gelişme sendromu
- Kedide viral ya da bakteriyel enfeksiyonların oluşması
- Toksik hepatopatiye şikayetine yol açan imyasal maruziyet
- Pankreas kanseri
- Safra kesesi kanseri
- Karaciğer yağlanması olarak da malum hepatik lipidoz
- Bir çeşit kanser olan lenfoma
- Karaciğer ve safra kanallarında meydana gelen bir irin olan kolanjiyohepatit
- Karaciğerde amiloid birikmesine yol açan hepatik amiloidoz
- Enfeksiyöz peritonit
Bu hastalıklara ek olarak şu durumlar da sarılığa neden olan niçin olarak bilinir:
- Hemoliz olarak malum kırmızı kan hücrelerinde yıkım olması durumu
- Bazı zehirli maddeler ve zehirli ilaçlar
- Uyumsuz kan transfüzyonu durumu
- Bilirubin salgılanması durumunda herhangi bir hastalığa bağlı olarak oluşan değişimler
- Vücut boşluklarında meydana gelen büyük hacimli kan toplanması durumu
- Karaciğer dokusunda meydana gelen büyük ölçekli hasarlar
Kedilerde Sarılık Hastalığının Tedavisi Iyi mi Yapılır?
Kedilerdeki sarılığın tedavisi kedinin hikayesine bakılırsa farklılık gösterir. Bunun için ilk olarak sarılığı ortaya çıkar durumun tespiti gerçekleştirilir. Sonrasında kedi için en uygun olan tedavi planı ortaya çıkarılır. Tedavi sürecinde hedeflenen şey sarılığa yol açan hastalığı ya da durumu çözmek ve sarılık şikayetine iyileştirici katkı sağlamaktır. Kedilerde sarılık vakası için pek oldukca vakada şu yol izlenir:
- Bakteriyel enfeksiyonlarda bir çok süre antibiyotik desteği kullanılır.
- Safra yolu tıkanıklığı durumları için ameliyat ya da destekleyici ilaçlara başvurulur.
- Zehirlenme benzer biçimde durumlar için midenin boşaltılması, etken kömür ya da bakım seçenekleri kullanılır.
- Kanserli olan kediler için kemoterapi yada ışınım tedavisi şekilleri uygulanır.
- Karaciğer yağlanması oluşan kediler için veterinerin uygun göreceği bir rejim planı uygulamaya sokulur.
- Kedinin hepatit olduğu durumlarda kortikosteroidler ve analjezikler desteği sağlanır.
- Viral enfeksiyonlar için beslenme ve sıvı tedavisi ile beraber ikincil enfeksiyonların önüne geçmeyi amaçlayan antibiyotikler kullanılır.
- Karaciğer korumak amaçlanıyorsa aminoasit takviyeleri ve vitamin desteği sağlanır.
Kedilerde Sarılık Hastalığı Ne Şekilde Önlenir?
Kedilerdeki sarılığın önlenmesi çeşitli hastalık ve durumlara dayalı olduğundan oldukca zor olsa gerek. Buna karşın bazı önlemler almak kedinin yaşam standardını arttırır. Sarılık için alınabilecek bazı önlemler şu şekildedir:
- Evindeki ilaç, zehir ve kimyasalları kedinin ulaşamayacağı bir noktada tutmak
- Kedini sıhhat bakımını ve kan tahlillerini tertipli olarak yaptırmak
- Obeziteye karşı bir beslenme programı düzenlemek
- Enfeksiyon riski bulunan cisimleri kediden uzak tutmak
- Aşıları tertipli olarak uygulamak
- Karaciğer hastalığı var ise takviye ile destek sağlamak
Kedilerde Sarılık Tam Olarak İyileşir Mi?
Kedilerdeki sarılığın tam iyileşmesi mümkündür. Bunun için sarılığı ortaya çıkaran soruna etkili bir müdahale yapılması gerekir. Kedinin tedavi süreci iyi geçer ve kedi ile uyum sağlarsa kısa sürede eski sağlığına kavuşur.
Kedilerde Sarılık Hangi Irklarda Ortaya Çıkar?
Kedilerdeki sarılığın çıkmış olduğu ırklar hastalığın görülme olasılığı daha yüksek olan türleri belirtir. Bu türlere ilişkin olan kediler için daha çok dikkatli olunması gerekir. Kedilerde sarılık en oldukca siyam, habeş, somali kedisi ve oriental shorthair ırklarında ortaya çıkar.
Ek olarak Bakınız: Kedilerde Mantar Emareleri Nedir?